Back to the Fifties
Vandaag rijden we onze vierde rit van het seizoen 2019 en het is ook de tweede rit dit jaar ingericht door ons lid Hugo Heynen.Hugo en dochter Miranda verwachtte de deelnemers vanaf 8u30 in restaurant Lunch Garden in Zemst (Mechelen) voor een lekker ontbijt. Enkele leden van de AMCC club hadden ook ingeschreven voor deze nostalgische rit.
Rond 10u15 vertrokken de 18 oldtimers in de richting van Baasrode waar we onze auto’s konden parkeren op de terreinen van het oude treinstation van Baasrode-Noord. Onze oldtimers leken eigenlijk heel modern in vergelijking met de stoomlocomotieven en treinwagons die we hier konden ontdekken tussen allerlei oud spoorwegmateriaal. We konden plaatsnemen op de houten banken van de treinwagon uit 1904. Toch wel een beetje aanpassen aan het “comfort” uit die jaren. De deuren werden één voor één dichtgemaakt en na het schril signaal van de stoomfluit zette de stoomlocomotief (uit 1922) zich traag in beweging. Het was volop genieten van deze onvergetelijke tocht langs de oude spoorlijn langs Baasrode via Sint-Amands naar Puurs. Onderweg konden we met een drankje in de hand volop genieten van het rustige landschap. In de terugweg werd de trein voor een deel van het traject getrokken door een oude diesellocomotief. Tenslotte moest de stoomlocomotief het laatste deel van de rit terug voor zijn rekening nemen.Terug in Baasrode-Noord kregen we nog een korte rondleiding langs het overige oud spoormateriaal en in de werkplaatsen de vrijwilligers- vereniging “Stoomtrein Dendermonde-Puurs vzw”. Iedereen heeft met volle teugen genoten van deze nostalgische stoomtreinrit. Een aanrader.
Terug onze oldtimers in gang gezet en na enkele straten rijden werden we op onze volgende afspraak verwacht: het Scheepvaartmuseum van Baasrode. Daar konden we allen samen eerst genieten van enkele broodjes met koffie of thee naar believen. Daarna namen twee gidsen onze groep mee voor een bezoek aan het huidige terrein van 3 ha. groot, waar eertijds drie scheepswerven lagen langs de Schelde. Dat vraagt toch wel eerst een woordje uitleg.Baasrode had een gunstige ligging aan de Schelde. De schepen konden in één tij van Antwerpen naar Baasrode varen. Er ontwikkelde zich hier een regionale handelsplaats met vele aanlegsteigers aan de Schelde, waar ook enkele scheepswerven ontstonden zelfs al in de 16e eeuw. Deze industrieel-archeologische site is de historische locatie van twee scheepswerven uit de 19e E, namelijk van de scheepswerf Van Praet-Dansaert (gesticht in 1721) en van de scheepswerf Van Damme (overname in 1827 van werf De Landtsheer). Van Praet kocht tenslotte in 1955 werf Van Damme over. Zo ontstond één van de grootste werven binnenschepen in België. De werf sloot zijn deuren op 31 december 1986. Onze groep brengt eerst een bezoek aan de palingbotter Rosalie. Een botter beschikt over een nat ruim waarin ze paling levend en in stromend water vervoeren. Men bouwt hier een replicatie van de botter uit 1881.Dan gaan we een bezoek brengen aan de ateliers Van Praet waar men vanaf 1895 ook metalen schepen zal bouwen.We bezoeken verschillende afdelingen: een spanten atelier, waar de ijzeren spanten gemaakt worden. Allerlei machines zijn nog aanwezig om de ijzeren spanten en platen te snijden, te plooien en te ponsen.In het platen atelier werden de gewalste, geponste, geboorde platen aan elkaar vastgemaakt met klinknagels. Het volledig klinken van zo’n ijzeren boot moet een hels lawaai gemaakt hebben.We stappen terug buiten en lopen langs het droogdok naar de Schelde toe. Hier werd in 1977 een betonnen keermuur opgetrokken om de gemeente tegen overstromingen te beschermen. Daar door zijn de droogdokken momenteel ook niet meer verbonden met de Schelde.Het grote droogdok gelegen aan de vroegere werkplaatsen Van Damme kan plaats bieden aan 3 schepen. Na restauratie zou dit terug in dienst kunnen genomen worden om varend erfgoed te bergen. Nu ligt in het droogdok een spits welke hier op deze scheepswerf in 1928 werd gebouwd: de Lauranda.
We brengen nog een bezoek aan het houten werkhuis van Van Damme. Het is het oudste gebouw op deze site (in oorsprong uit de 17e E). Daarom enkele bijzonderheden zoals een grote scheepsmotor van een Rijnmotorschip, een boomwagen en een smalspoor voor wagentjes om materiaal te vervoeren. Verder zien we nog verschillende soorten kleine bijboten en schaalmodellen van schepen.Tenslotte nog een bezoek in het scheepvaartmuseum zelf dat ingericht werd in het gerestaureerde woonhuis van scheepsbouwer César Van Damme. Het is een gebouw dat in 1827 opgetrokken werd. Daarin geeft het museum een mooi overzicht van de producten die op de scheepswerf Van Praet en van Damme in Baasrode gemaakt werden: koopvaardijschepen, zeewaardige zeilschepen en vissersboten. Maar voor het grootste deel werden er binnenschepen gebouwd.Iedereen kon dan nog napraten op het gezellige terras van de site, over de ontdekking van deze voor velen ongekende wereld van de scheepswerven van Baasrode. Na een laatste drankje vertrokken de deelnemers voor het laatste gedeelte van de rit: een verassende trip langs kronkelende wegen door de mooie groene natuur van de “Oude Scheldevallei”.Uiteindelijk werden we verwacht in de “Gouden Wok” in Lokeren, waar de leden zich tegoed konden doen aan een Oosterse eet-belevenis, als afsluiter van deze fantastische dag. De deelnemers waren heel blij dat ze deze nostalgische dag konden meemaken en de afwezigen hebben zeker iets gemist. Inrichters Hugo en Miranda bedankt daarvoor.
Uw verslaggever
Marc Manesse
